Το μονοπάτι της ιστορίας του κομπολογιού

 Η ανάγκη του ανθρώπου για την ερμηνεία της ζωής και της δημιουργίας του σύμπαντος, ο φόβος και το δέος που γεννά το άγνωστο περιβάλλον στον άνθρωπο, μαζί με τον εγωισμό του, τον οδηγούν στην ιδέα του Θεού δημιουργού και σωτήρα, στον οποίο προσεύχεται και τον δοξάζει προκειμένου να τον λυτρώσει από τα βάσανά του.Οι αντίξοες συνθήκες της ζωής του ανθρώπου φανερώνουν τις ανάγκες του. Για την κάλυψη των αναγκών, το μυαλό του ανθρώπου γεννά ιδέες και ο άνθρωπος σαν εν δυνάμει θεός - δημιουργός, πραγματώνει τις ιδέες του και υλοποιεί τα αντικείμενα που καλύπτουν τις ανάγκες του.


Έτσι δημιουργήθηκε το αντικείμενο που μετράει προσευχές το προσευχητάρι το οποίο οι Ινδοί ονόμασαν τσαπαμάλα, οι καθολικοί ροζάριο, οι ορθόδοξοι δεητικό στεφάνι της Παναγιάς και Πατερημί. Ο κάθε λαός λοιπόν όταν έφτασε στην ιδέα του θεού έφτιαξε και το εργαλείο με το οποίο συνδέεται μ' Αυτόν, προσεύχεται σ' Αυτόν προκειμένου να εξασφαλίσει τον παράδεισο. 

Στην κοινωνία, η κάθε τάξη και ομάδα δημιουργεί τα διακριτικά της σύμβολα. Και πολλές φορές επειρεάζει η μια ομάδα την άλλη με τα σύμβολά της και έτσι έχουμε παραπλήσιες παραλλαγές του προσευχηταρίου το οποίο στα χέρια κάθε τάξης παίρνει άλλο όνομα, άλλη μορφή και παίζει διαφορετικό ρόλο.

Ο μύθος γύρω από την γέννηση, διάδοση και ιστορία του κομπολογιού λέει:ότι το 500 π.Χ. στην βόρεια Ινδία ένας πνευματικός δάσκαλος είχε κάποιο μαθητή που δεν ήξερε να μετράει.Ετσι ο δάσκαλος είχε την ιδέα να τρυπήσει 108 κουκούτσια (όσες και οι προσευχές που έπρεπε να πει ο μαθητής) και να τα περάσει σε ένα σπάγκο που έδεσε τις δύο άκρες. Τότε δημιουργήθηκε το «τσαπαμαλα» όπως το είπαν οι Ινδοί, ροζάριο οι καθολικοί, πατερημί οι ορθόδοξοι, κ.τ.λ. Εμάς αυτός ο μύθος δεν μας πείθει πια! Εμείς πιστεύουμε ότι όπου υπάρχει ανάγκη δημιουργείται η ιδέα, και η ιδέα υλοποιείται από τον άνθρωπο. Και όπου υπάρχει πρόσφορο έδαφος διαδίδεται και το υλοποιημένο αντικείμενο. Με βάση λοιπόν αυτό τον σκεπτικό, το εργαλείο που μετράει προσευχές, το προσευχητάρι, γεννήθηκε σε όσες χώρες οι συνθήκες της ζωής ήταν αντίξοες και οδήγησαν τον άνθρωπο στην ιδέα του θεού που οι άνθρωποι του μετράνε προσευχές για να τους σώσει. 

Το όνομα του Κομπολογιού 


Αυτό το εργαλείο το προσευχητάρι δηλαδή, οι ορθόδοξοι χριστιανοί το είπαν δεητικό στεφάνι της Παναγιάς. Και επειδή αυτό ήταν ένα σχοινάκι γεμάτο κόμπους, οι μη θρησκευόμενοι, ειρωνευόμενοι προφανώς, το είπαν κομποσκοίνι. Ο θρησκευόμενος κρατώντας το κομποσκοίνι ακουμπώντας τον κάθε κόμπο λέγει μια ευχή. Από το ΚΟΜΠΟ ΛΕΓΕΙ προέκυψε το ΚΟΜΠΟΛΟΓΙ - ΚΟΜΠΟΛΟΪ. 
Στην κοινωνία, η κάθε κοινωνική τάξη ή ομάδα δημιουργεί τα δικά της «δεητικά στεφάνια», τα διακριτικά της σύμβολα! Και οι άλλες κοινωνικές τάξεις, οι εκτός των αφιερωμένων στον θεό, που επηρεάστηκαν από το προσευχητάρι δημιούργησαν παρόμοια στεφάνια, κομπολόγια και μπεγλέρια. Στα χέρια της κάθε κοινωνικής τάξης ή ομάδας, το κομπολόι παίρνει άλλη μορφή, άλλο όνομα και παίζει διαφορετικό ρόλο. 


Το Ελληνικό Κομπολόι 

Κομπολόι: Μια γιρλάντα από χάντρες για τους αργόσχολους; Μια γιρλάντα προσευχών για τους θρησκευόμενους; Ενα φετίχ για τους συλλέκτες; Ενα φυλαχτό για τους προληπτικούς, υγιεινιστές και φυσιολάτρες; Ενα ..... ή μήπως μια φιλοσοφία ζωής άγνωστη στους περισσότερους; 
Τα δεητικά στεφάνια της Παναγιάς ή πατερημά ή κομποσκοίνια τα επινόησαν οι θρησκευόμενοι μοναχοί. Αντίστοιχα μ' αυτά, τα ονομαζόμενα τεσπίχ έφεραν στην Ελλάδα οι Τούρκοι. Οι αξιουματούχοι τους όμως έφεραν τις από καθαρό ακριβό κεχριμπάρι γιρλάντες, τις οποίες κρατούσαν για χαλάρωση, προσευχή, κύρος και επιβολή. Οι έλληνες προύχοντες - άρχοντες - κοτσαμπάσηδες τους μιμούνται και αποκτούν και αυτοί σύμβολα κύρους. Η μεσαία τάξη φτιάχνει και αυτή στεφάνια - κομπολόγια από απομίμηση κεχριμπαριού:τα Φατουράν, «μαστίχες» κ.λ.π.

“Η ψυχή μου, φίλε, είναι μοιρασμένη σ΄ αυτές τις γιουσουρένιες χάντρες.

 Όταν θα τις χαϊδεύεις, θάναι σα να μου μιλάς κι εγώ θα σε ακούω.

Βάλτο στην τσέπη σου. Πάρε με μαζί σου.”

Οι ανένταχτοι, οι μάγκες, οι κουτσαβάκηδες φτιάχνουν τα μπεγλέρια. Μια γιρλάντα με 16 χάνδρες. Οπου το σκοινί είναι πολύ μεγαλύτερο από το συνολικό μήκος των χανδρών αν τις βάλουμε στην σειρά. Η νεολαία φτιάχνει το μπεγλέρι με 2 χάνδρες περασμένες σε ένα σπάγκο και δεν δένει τις άκρες με αποτέλεσμα να μην σχηματίζεται στεφάνι. Μ'αυτό κάνει ακροβατικά με τα δάχτυλα του χεριού. Η δομή της προσωπικότητας των Ελλήνων εξαιρουμένων των μοναχών είναι τέτοια όπου δαιφοροποίησε το δεητικό στεφάνι της Παναγιάς και το τεσπίχ των Τούρκων. Ετσι από βοήθημα για προσευχές το έκανε ένα αντικέιμενο, παιχνίδι στα χέρια που βασικά κάνει ακροβατικά, χορεύει, παίζει μουσική, στολίζει, συμβολίζει, διασκεδάζει, χαλαρώνει, θεραπεύει ...... 
Το ολοκληρωμένο σύγχρονο Ελληνικό κομπολόι αποτελείται από μονό αριθμό χανδρών (πολλαπλάσιο του τέσσερα συν ένα), από θυρεό, από παπά και φούντα. Το σκοινάκι που είναι περασμένες οι χάνδρες είναι μεγαλύτερο από το ολικό μήκος όλων των χανδρών και αυτό που περισεύει έχει το μέγεθος του πλάτους της παλάμης του κατόχου.

                                                                         

Σήμερα στην εποχή της ταχύτητας, του ανταγωνισμού, του άγχους και του εκνευρισμού, της αλλοτρίωσης και της απαισιοδοξίας, καθώς και της κατάθλιψης, του τσιγάρου, των ποτών, του αδιέξοδου και του "shopping" έρχεται εκ νέου στο προσκήνιο, σαν αντίδοτο σε όλα αυτά, το μέχρι πριν λίγο καιρό παρεξηγημένο κομπολόι, το οποίο ακολουθει παρόμοια πορεία μέ το μέχρι πρόσφατα παρεξηγημένο μπουζούκι. 
ΑΠΟ http://topaliatzidiko.blogspot.com