ΣτΠ: Επαναφορά της δυνατότητας αποζηµίωσης πολιτών λόγω µη τήρησης των προθεσµιών

13 Ιανουαρίου 2018 




Ο Συνήγορος του Πολίτη, διαπίστωσε ότι από τις 21/11/2013, καταργήθηκε το νομικό πλαίσιο με το οποίο παρεχόταν η δυνατότητα στους πολίτες να αποζημιώνονται χρηματικά, όταν οι δημόσιες υπηρεσίες δεν απαντούν
εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, σε έγγραφα αιτήματά τους προς αυτές – παρά την ρητή συνταγματική επιταγή (άρθρο 10, παράγραφος 3). Ο Συνήγορος του Πολίτη προέβη στη σύνταξη Πορίσματος με το οποίο ζήτησε, από το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο (Διοικητικής Ανασυγκρότησης), την επαναφορά, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, της δυνατότητας χρηματικής αποζημίωσης των πολιτών, όταν δεν τηρούνται εκ μέρους της διοίκησης οι προθεσμίες που προβλέπονται από τις διατάξεις του Ν.2690/1999 (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας), σύμφωνα με το σχετικό συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα. Παράλληλα ζήτησε, να ληφθεί μέριμνα και για τα ήδη εκκρεμή αιτήματα των πολιτών.
Το πόρισμα που έστειλε ο Συνήγορος του Πολίτη προς την Υπουργό Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Όλγα Γεροβασίλη έχει ως εξής:
« Αξιότιµη κυρία Υπουργέ,
Ο Συνήγορος του Πολίτη µε αφορµή τη διερεύνηση αναφορών πολιτών, οι οποίοι έθεσαν στην Αρχή το ζήτηµα της αποζηµίωσής τους λόγω µη τήρησης από τη ∆ιοίκηση των προθεσµιών που θέτει ο Κώδικας ∆ιοικητικής ∆ιαδικασίας (Κ.∆.∆.) – Ν.2690/1999, για την
διεκπεραίωση έγγραφων υποβληθέντων αιτηµάτων τους σε δηµόσιες υπηρεσίες, διαπίστωσε την απουσία σχετικού νοµοθετικού πλαισίου, παρά την ύπαρξη συνταγµατικής επιταγής, η οποία κατοχυρώνει το εν λόγω δικαίωµα (άρθρο 10, παρ. 3, του Συντάγµατος). Κατόπιν τούτου η Αρχή συντάσσει το παρόν Πόρισµα, σύµφωνα µε τις διατάξεις της του άρθρου 4, παρ. 6, του Ν.3094/2003 «Συνήγορος του Πολίτη και άλλες διατάξεις».

Ιστορικό

Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 10, παρ. 3 του Συντάγµατος[1]: «Η αρµόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήµατα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων µέσα σε ορισµένη προθεσµία, όχι µεγαλύτερη των 60 ηµερών, όπως νόµος ορίζει. Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσµίας αυτής ή παράνοµης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννοµων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηµατική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως
νόµος ορίζει».
Με τις διατάξεις του άρθρου 5, παρ. 7 του Ν.1943/1991, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν από τις διατάξεις του άρθρου 7, παρ. 1 του Ν.3242/2004, προβλέφθηκε ότι σε περίπτωση µη τήρησης εκ µέρους της ∆ιοίκησης των προθεσµιών που ορίζονται µε τις διατάξεις του Ν.2690/1999, καταβάλλεται στον αιτούντα, από τον οικείο φορέα, πλήρης αποζηµίωση. Η αποζηµίωση αυτή µάλιστα θα αφαιρούνταν από το τυχόν, µεταγενεστέρως, επιδικαζόµενο
ποσό, εφόσον γινόταν δεκτή από το αρµόδιο δικαστήριο σχετική αγωγική απαίτηση, κατά τις περί αστικής ευθύνης διατάξεις. Όσον αφορά στο ύψος του καταβλητέου χρηµατικού ποσού, αυτό καθοριζόταν[2] από τις Ειδικές Επιτροπές Εφαρµογής Νοµοθεσίας, µετά από εισήγηση της Γενικής Γραµµατείας ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Ηλεκτρονικής ∆ιακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών, ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Αποκέντρωσης ή της οικείας Περιφέρειας
αντίστοιχα, που επιλαµβάνονταν µετά από αίτηση του πολίτη. Για τον καθορισµό του ύψους της καταβλητέας πλήρους αποζηµίωσης λαµβάνονταν υπόψη ιδίως: α) το µέγεθος της περιουσιακής ζηµίας και της ηθικής βλάβης που προκλήθηκε από την καθυστέρηση, β) οι συνθήκες στις οποίες οφείλεται η καθυστέρηση, γ) το τυχόν υφιστάµενο σχετικό πόρισµα του Συνηγόρου του Πολίτη. [1] Οι εν λόγω διατάξεις θεσπίστηκαν κατά την Αναθεώρηση του Συντάγµατος το 2001.
[2] Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 5, παρ. 8, του Ν.1943/1991, όπως αντικαταστάθηκαν από τις διατάξεις του άρθρου 7, παρ. 2, του Ν.3242/2004.
Ωστόσο, οι ως άνω διατάξεις καταργήθηκαν στις 21/11/2013, µε τις διατάξεις του άρθρου 25, παρ. 1, 5 και 6, του Ν.4210/2013 (ΦΕΚ Α΄/254 – 21/11/2013), ενώ µε βάση τις διατάξεις αυτές: «…Αιτήσεις που έχουν υποβληθεί και εκκρεµούσαν για εξέταση στις Ειδικές Επιτροπές Ελέγχου Εφαρµογής Νοµοθεσίας, καθώς και οι σχετικές αιτήσεις που υποβάλλονται από την ηµεροµηνία δηµοσίευσης του σχετικού νόµου στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως και εφεξής, διαβιβάζονται στα αρµόδια ελεγκτικά όργανα». Εν συνεχεία, σύµφωνα µε την υπ’ αριθµ.
∆ΙΣΚΠΟ/Φ.3/οικ.32357/28-11-2013 εγκύκλιο του Υπουργείου ∆ιοικητικής Ανασυγκρότησης, ως αρµόδιος ελεγκτικός φορέας ορίστηκε το Σώµα Επιθεωρητών Ελεγκτών ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης (Σ.Ε.Ε.∆.∆.). Οι ενέργειες και οι διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Πολίτη Το ζήτηµα της κατάργησης της δυνατότητας για αποζηµίωση των πολιτών βάσει των διατάξεων του άρθρου 7, του Ν.4210/2013, λόγω της µη τήρησης των προθεσµιών που ορίζουν οι διατάξεις του Ν.2690/1999 εκ µέρους της ∆ιοίκησης, απασχόλησε την Αρχή στο
πλαίσιο χειρισµού σχετικών αναφορών πολιτών. Ειδικότερα, οι πολίτες µέσω των αναφορών τους, έθεσαν στην Αρχή το θέµα της τύχης εκκρεµών αιτηµάτων τους που αφορούσαν στην καταβολή αποζηµίωσης λόγω της µη τήρησης των προθεσµιών του Ν.2690/1999 από τη ∆ιοίκηση. Κατά τη διερεύνηση των
σχετικών υποθέσεων διεξήχθη αλληλογραφία και πραγµατοποιήθηκε συνάντηση εργασίας[3] µε το Σ.Ε.Ε.∆.∆. – φορέας προς τον οποίο διαβιβάστηκαν οι αιτήσεις των πολιτών, σύµφωνα µε την προαναφερθείσα εγκύκλιο του Υπουργείου ∆ιοικητικής Ανασυγκρότησης. Κατά τη συνάντηση καθώς και από την σχετική αλληλογραφία, διαπιστώθηκε ότι το Σ.Ε.Ε.∆.∆. δεν έχει την αρµοδιότητα για καταβολή αποζηµίωσης και ότι η εµπλοκή του περιορίζεται στην αξιολόγηση των αιτηµάτων των πολιτών στο πλαίσιο της αυτεπάγγελτης δράσης του Σώµατος και προγραµµατισµού του ελεγκτικού του έργου[4]
.
Ο Συνήγορος του Πολίτη επισήµανε στο Σ.Ε.Ε.∆.∆., ότι στο πλαίσιο της χρηστής διοίκησης οφείλει σε κάθε περίπτωση να προβαίνει σε έγγραφη ενηµέρωση των ενδιαφεροµένων πολιτών, αναφορικά µε την τύχη των αιτηµάτων τους για αποζηµίωση καθώς και για τον τυχόν ειδικότερο χειρισµό της υπόθεσής τους από το Σ.Ε.Ε.∆.∆. Καταλήγοντας, η διαπίστωση του Συνηγόρου του Πολίτη από τη διερεύνηση του ζητήµατος είναι ότι µε βάση το ισχύον νοµικό καθεστώς, δεν παρέχεται η δυνατότητα για ειδική χρηµατική αποζηµίωση στους πολίτες κατά την περίπτωση µη τήρησης των προθεσµιών του Ν.2690/1999 από τη ∆ιοίκηση λόγω έλλειψης σχετικού νοµοθετικού πλαισίου και παρά τη ρητή Συνταγµατική επιταγή.

Προτάσεις

Η αναθεωρηµένη διάταξη του άρθρου 10, παρ 3, του Συντάγµατος, ορίζει ότι «…. Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσµίας αυτής ή παράνοµης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννοµων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηµατική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως νόµος ορίζει». Η επιφύλαξη του νόµου που εµπεριέχεται στη διάταξη του άρθρου 10 παρ. 3 του Συντάγµατος αποσκοπεί κατά την άποψη της Αρχής, να ρυθµίσει και όχι να καταργήσει το δικαίωµα για χρηµατική αποζηµίωση. Η καταβολή της αποζηµίωσης, συνδέεται άρρηκτα µε τη συνταγµατική υποχρέωση διεκπεραίωσης των υποθέσεων από τη διοίκηση εντός ορισµένης προθεσµίας, ενώ αποτελεί επιπλέον κύρωση για την µη τήρηση αυτής.
Έχοντας εποµένως διαπιστώσει, ότι η συνταγµατική επιταγή για καταβολή ειδικής
χρηµατικής ικανοποίησης στον αιτούντα κατά την περίπτωση µη τήρησης των προθεσµιών [3] Η συνάντηση εργασίας έλαβε χώρα στο Σ.Ε.Ε.∆.∆., στις 14/2/2017, µεταξύ κλιµακίου της Αρχής αποτελούµενο από τη Βοηθό Συνήγορο του Πολίτη και Ειδικών Επιστηµόνων του Κύκλου Σχέσεων Κράτους Πολίτη καθώς και του Ειδικού Γραµµατέα του Σ.Ε.Ε.∆.∆. και στελέχους του Σ.Ε.Ε.∆.∆.
[4] Σχετικό το υπ’ αριθµ. ΣΕΕ∆∆/Φ.4/15427/14-11-2016 έγγραφο του Ειδικού Γραµµατέα του Σ.Ε.Ε.∆.∆. προς το Γραφείο Αναπληρωτή Υπουργού ∆ικαιοσύνης, ∆ιαφάνειας και Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων. που προβλέπονται στις διατάξεις του Ν.2690/1999, µετά την θέσπιση του άρθρου 7, του Ν.4210/2013 στερείται εφαρµοστικής διάταξης νόµου, ο Συνήγορος του Πολίτη κρίνει επιβεβληµένη την επαναφορά της δυνατότητας ικανοποίησης του συνταγµατικά κατοχυρωµένου δικαιώµατος για αποζηµίωση των πολιτών, κατά την περίπτωση µη τήρησης
των προθεσµιών που προβλέπονται στις διατάξεις του Ν.2690/1999 από τη ∆ιοίκηση, µέσω σχετικής νοµοθετικής ρύθµισης, λαµβάνοντας µέριµνα και για τα ήδη εκκρεµή αιτήµατα. Τέλος, ο Συνήγορος του Πολίτη θα ήθελε να θέσει υπόψη σας παλαιότερα Πορίσµατα[5] του στα οποία έχουν επισηµανθεί οι παθογένειες του παλαιού συστήµατος καταβολής αποζηµίωσης, ώστε να ληφθούν και αυτά υπόψη από Εσάς κατά την εξέταση των διαπιστώσεων του παρόντος Πορίσµατος.»

ΑΠΟ http://www.aftodioikisi.gr