Προτάσεις των ΣΕΔΗΚ για το σχέδιο σχετικά με την ελαιοκομία

Σειρά προτάσεων για το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τον τομέα του ελαιολάδου, εγκρίθηκαν στην πρόσφατη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ). Οι προτάσεις που γνωστοποιήθηκαν με επιστολή του προέδρου του Συνδέσμου Γ. Μαρινάκη προς πολιτικούς και συνεταιριστικούς παράγοντες, αναφέρονται στα σημεία που έχει δημοσιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων από την ποιοτική κατάταξη και τον έλεγχο ποιότητας μέχρι την αναδιάρθρωση του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου. Στη συνέχεια παραθέτουμε το κείμενο θέσεων που δημοσιοποιήθηκε:

Ανάδειξη και έλεγχος της ποιότητας

Η βελτίωση της κατάταξης των ποιοτικών κατηγοριών με στόχο να περιοριστούν τα φαινόμενα της παραπλάνησης των καταναλωτών εξαιτίας της περιπλοκότητας και ασάφειάς της είναι προς την σωστή κατεύθυνση, αρκεί να στοχεύει πράγματι στην προώθηση της κατανάλωσης του υψηλής ποιότητας προϊόντος, την παραγωγή του οποίου συνιστά γενικά η ΕΕ. Η θέση αυτή συμφέρει την Ελλάδα η οποία παράγει συνήθως την υψηλότερη ποιοτική κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου σε ποσοστό άνω του 95%, πράγμα που βέβαια δεν συμβαίνει στις άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ.
Η ισχύουσα ποιοτική κατάταξη κανονικά θα έπρεπε να αναθεωρηθεί ριζικά, ώστε όλες οι ποιοτικές κατηγορίες να φέρουν κάποιο σαφή επιθετικό προσδιορισμό ο οποίος να είναι κατανοητός στο σύνολο των καταναλωτών σε ό,τι αφορά τα δυο βασικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου. Την οικολογική του προέλευση και την γευστική του αξία. 
Αν όμως κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να γίνεται αποδεκτό, επειδή γύρω από τις κατηγορίες ήδη έχουν δημιουργηθεί τεράστια συμφέροντα, θα πρέπει να επιδιωχθούν τουλάχιστον τα εξής:
- Ο τύπος «εξαιρετικό παρθένο» να παραμείνει ως έχει αλλά με οξύτητα μέχρι 0,5 βαθμούς.
- Ο τύπος «παρθένο» να γίνει «κλασικό παρθένο» αλλά με οξύτητα μέχρι 1,0 βαθμό.
- Ο τύπος «ελαιόλαδο» να γίνει «επεξεργασμένο παρθένο» υπό τον όρο ότι θα περιέχει τουλάχιστο 50% κλασικό παρθένο.
Οι προτάσεις του σχεδίου για διευκόλυνση ανίχνευσης νοθειών με αλλά φυτικά λάδια, αποκλεισμό χρήσης αποσμημένων και μη φρέσκων (παλαιών) ελαιόλαδων, να γίνουν αποδεκτές ως εξής:
(α) Το επιτρεπόμενο επίπεδο στιγμασταδιένιου, για να διευκολυνθεί η ανίχνευση άλλων φυτικών ελαίων σε ελαιόλαδο, να γίνει 0,05mg/Kg.
(β) Το όριο αλκυλεστέρων, για τον αποκλεισμό της παράνομης χρήσης αποσμημένων ελαιολάδων, να γίνει 50 mg/Kg.
(γ) Η μέθοδος προσδιορισμού διγλυκεριδίων και τριγλυκεριδίων σε ελαιόλαδα να βελτιωθεί ώστε να ανιχνεύονται παράνομα μείγματα από πλευράς φρεσκάδας.

Αναδιάρθρωση αγοράς - Αποθεματοποίηση

Η ανάγκη να υπάρξει συγκέντρωση της προσφοράς του χύμα ελαιολάδου από πλευράς των παραγωγών ώστε να βελτιωθεί η διαπραγματευτική θέση τους, αποτελεί πολύ σωστή θέση, την οποία υποστηρίζει και η Ισπανία, παρότι παρουσιάζει μικρότερο από τον δικό μας κατακερματισμό προσφοράς. 
Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι η Περιφέρεια Ανδαλουσίας διαθέτει την παραγωγή της που είναι κατά μέσο όρο 1.200 χιλ. τόνοι, μέσα από 800 περίπου ελαιοτριβεία (μέσος όρος 1.500 τόνοι ανά ελαιοτριβείο), ενώ η Περιφέρεια Κρήτης διαθέτει την δική της παραγωγή που είναι κατά μέσο όρο 120 χιλ. τόνοι, μέσα από 600 ελαιοτριβεία (μέσος όρος 200 τόνοι ανά ελαιοτριβείο), δηλαδή με ένα δείκτη κατακερματισμού 7-8 φορές μεγαλύτερο. Απαιτείται συνεπώς συγκέντρωση της προσφοράς με παροχή οικονομικών κινήτρων ώστε σε επίπεδο χώρας η διάθεση να γίνεται από μονάδες που θα συγκεντρώνουν και θα προσφέρουν τουλάχιστον 5-10 χιλ. τόνους κάθε μια. Αυτό προϋποθέτει «συμπράξεις ελαιοτριβείων» διαφόρων μορφών, τουλάχιστον όσο αφορά την διάθεση, η επίτευξη των οποίων απαιτεί και ισχυρά οικονομικά κίνητρα (από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους) αλλά και φορολογικές και γραφειοκρατικές ρυθμίσεις. 
Η σκέψη, τα κίνητρα, να παρασχεθούν μέσω των Διεπαγγελματικών Οργανώσεων Ελαιολάδου δεν θεωρούμε ότι μπορεί να αποδώσει, δεδομένης της αντίθεσης συμφερόντων παραγωγών - βιομηχανιών που θα υπάρξει μέσα σε αυτές σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα.
Επομένως, αν πράγματι στόχος είναι η συγκέντρωση της προσφοράς των παραγωγών, τα κίνητρα πρέπει να δοθούν σε επαγγελματικές οργανώσεις των παραγωγών και των φορέων προσφοράς ελαιολάδου (συνεταιρισμούς ή συμπράξεις ελαιοτριβείων). 
Εξάλλου, η εξομάλυνση των διαταραχών της αγοράς και των τιμών που προκαλούν οι μεγάλες ετήσιες διακυμάνσεις της παγκόσμιας και κοινοτικής παραγωγής, απαιτεί αποτελεσματικές γενικές ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Η «ιδιωτική αποθεματοποίηση» όπως εφαρμόζεται αποδείχτηκε αναποτελεσματική και συνεπώς απαιτεί ριζικές αλλαγές. Οι τιμές αναφοράς που παραμένουν ίδιες από το 1998 πρέπει να αυξηθούν τουλάχιστον κατά 40% ώστε να καταστούν βιώσιμες για τους παραγωγούς, αλλά και οι ποσότητες που προκηρύσσονται πρέπει να είναι τόσες ώστε να μειώνουν τα Κοινοτικά αποθέματα τουλάχιστον στον μέσο όρο της τελευταίας τετραετίας ώστε να είναι ικανές να επηρεάζουν την αγορά.

Δράσεις προώθησης του ελαιολάδου

Η προώθηση του προϊόντος, καίτοι αναφέρεται στο σχέδιο, δεν προσδιορίζεται με συγκεκριμένες προτάσεις. Εάν όμως, όπως εικάζεται, η στήριξή της κινηθεί στις κατευθύνσεις των υφιστάμενων κανονισμών θα πρέπει:
- Το ποσοστό συμμετοχής στα προγράμματα να μειωθεί κατά πολύ ώστε να επιτρέπει να γίνουν προσιτά και από μικρότερους φορείς.
- Οι διατιθέμενοι προϋπολογισμοί να επιμεριστούν κατά ποιοτικές κατηγορίες ελαιολάδου ώστε να δοθεί δυνατότητα προώθησης και των κατηγοριών υψηλής ποιότητας οι οποίες συνιστώνται από την ΕΕ στους παραγωγούς.
- Ρυθμίσεις στην αγροδιατροφική αλυσίδα.
Η αναφορά στην σήμανση της ημερομηνίας λήξης του προϊόντος με την ένδειξη «προτιμότερη η κατανάλωση πριν από …» υπογραμμίζεται ότι απαιτεί παραπέρα επιστημονική μελέτη των μεταβολών που λαμβάνουν χώρα σε συνάρτηση με τον χρόνο. Η θέση είναι ορθή καίτοι το θέμα είναι περίπλοκο γιατί η επίδραση του χρόνου επηρεάζεται απόλυτα από τις συνθήκες διατήρησης (φως, θερμοκρασία, αερισμός) οι οποίες μπορούν να μεταβάλουν νωρίτερα ή αργότερα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. 
Η χρήση μη επαναπληρώσιμων φιαλιδίων για το ελαιόλαδο που σερβίρεται στα τραπέζια των εστιατορίων είναι μάλλον ορθή και πρέπει να ρυθμιστεί άμεσα. Και αυτό γιατί σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία όπου το σερβίρισμα γίνεται σε ανοιχτούς χώρους για μεγάλο διάστημα του έτους, οι συνθήκες του περιβάλλοντος μπορούν να αλλοιώσουν γρήγορα το περιεχόμενο ενός συνεχώς ανοιγόμενου και μάλιστα διαφανούς φιαλιδίου.

Ανταγωνισμός με ΗΠΑ και Αυστραλία

Ο εντεινόμενος ανταγωνισμός από χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία οι οποίες τελευταία επειδή αυξάνουν την δική τους παραγωγή ελαιολάδου αναπτύσσουν και εφαρμόζουν δικές τους μεθόδους αξιολόγησης, προκαλεί οπωσδήποτε σύγχυση, η οποία μπορεί να ενταθεί και να επεκταθεί δεδομένης της επέκτασης της κατανάλωσης και σε νέες τρίτες χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία κ.ά. Επομένως πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε τα ποιοτικά πρότυπα να ισχύουν για όλες τις καταναλώτριες χώρες.

Ο ρόλος του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου

Η επιδίωξη της διεύρυνσης και ισχυροποίησης του ρόλου του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου με τροποποίηση της ιδρυτικής συμφωνίας του η οποία λήγει στο τέλος του 2014, είναι μάλλον σωστή. Αρκεί να βρεθεί τρόπος ώστε η διεύρυνση αυτή να στηριχθεί σε ισχυρές διακρατικές συμφωνίες.

ΑΠΟ http://www.eleftheriaonline.gr