ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Η Πλάτη βρίσκεται περίπου 9 χιλιόμετρα[4] προς τα βορειοανατολικά των Φιλιατρών σε υψόμετρο 294[1][5] μέτρα και απέχει 10 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. ΙΣΤΟΡΙΑ: Το χωριό που βρίσκεται κάτω από το βουνό της Μάλης έχει μακρόχρονη ιστορία. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Καναλουπού, ενώ ως Πλάτη αναφέρεται από το 1956.[6][7] Πάντως το χωριό συναντάται με την ονομασία Καναλουπού ή Κανελουπού ή Καναλωπού και σε προγενέστερες βιβλιογραφικές πηγές-αναφορές. Ο οικισμός αναφέρεται, σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Η Καναλουπού (Canalupu), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).[8] Η Καναλουπού προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Εράνης το 1835,[9] ενώ αναφέρεται, το 1853 στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως χωριό του Δήμου Εράνης της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 115 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[10] Το 1899 μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[11] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[12] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 το χωριό της Καναλουπούς αποσπάται από τον Δήμο Εράνης και εντάσσεται στην Κοινότητα Χαλαζονίου, που είχε ως έδρα το Χαλαζόνι,[13][14] ως και το 1919,[15] που η Καναλουπού αποσπάται από την κοινότητα αυτή και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Καναλουπούς.[16] Η Καναλουπού παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1919 ως το 1956, που το χωριό μετονομάζεται σε Πλάτη και η Κοινότητα σε Κοινότητα Πλάτης,[17] και συνέχισε με το νέο όνομα ως έδρα της Κοινότητας Πλάτης από το 1956 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Φιλιατρών,[18] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[19][4] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. ΑΠΟ http://www.hellenicaworld.com/Greece/Geo/gr/PlatiMessinias.html

Κυριακή 21 Απριλίου 2019

ΚΑΛΑΝΤΑ ΒΑΪΩΝ. Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια Ήρθ' ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια (Ανατ. Θράκη)

  • ΦΩΤΟ ΑΠΟ https://www.vimaorthodoxias.gr/
    1. Ήρθ' ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια (Ανατ. Θράκη)
  • 2. Ήρθ' ου Λάζαρους (Κοζάνη)
  • 3. Πού 'σαι Λάζαρε (Ακραίφνιο Βοιωτίας)
  • 4. Εις την πόλη Βηθανία (Τρίκερι)
  • 5. Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια (Τρίκερι)
  • 6. Ήρθεν ο Λάζαρης (Ήπειρος)

1. Κάλαντα Λαζάρου (Ανατολικής Θράκης)

Τραγουδούν η Βάσω και η Μαρία Βλάσκου. Τα κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στην Αγία Ελένη Σερρών, το 1964.

Κυκλοφόρησε το 1970 στο LP Ethnologie Vivante: Grèce, στη Γαλλία.

Ήρθ' ο Λάζαρος, ήρθαν τα Bάγια
καλή μέρα σας, καλή σας μέρα.
Tώρα λάλησε πουλί κι αηδόνι
τώρα λάλησε και χελιδόνι.

ν-Εσένα πρέπ’ αφέντη μου ν-αυτά τα τρία ζευγάρια
τα ντρέχεις τα, τα σπέρνεις τα, γυρίζεις τριβολά τα.
Kαι σκάλωσεν ο κάτσινος στης νεραντζιάς τον κλώνο,
και σκάλωσεν τ’ αλέτρι μου στης νεραντζιάς τη ρίζα.
Πίσου μαύρε μ’, πίσου ξανθέ μ’, πίσου καραβουκύρη
μην πάρω τα κουδούνια σου και βάλω τα στο μαύρο μ’.
ν-Εγώ το μαύρο θέλω ντο, το μαύρο χρειάζομαί ντο
για να τον στέλνω στο γιαλό να κουβαλεί τις πέτρες.

2. Ήρθ' ου Λάζαρους (Αιανή Κοζάνης)

Παιδικά λαζαρίτικα «κάλαντα». Τραγουδούν κοριτσάκια από την Αιανή Κοζάνης (1996).

Κυκλοφόρησε το 1998 στο CD Τα Πασχαλιάτικα.

Ήρθ’ ου Λάζαρους, ήρθαν τα βάγια.

– Πού ήσαν Λάζαρε, πού ήσαν κρυμμένους;

– Μες στου χάντακα, χαντακουμένους.

Δώσ’ μι, δώσ’ μι κρύου νιράκι
γιατ’ είναι του στόμα μου, πικρό φαρμάκι.

– Σήκου Λάζαρε κι μην κοιμάσι,
ήρθ’ η μάνα σου από την Πόλη,
σ’ ίφιρι χαρτί κι κουμπουλόι.

– Βάια, βάια του Βαϊού,
τρώμι ψάρια και κουλιού
και την άλλη Κυριακή,
τρώμε το παχύ τ’ αρνί.

– Η κουτίτσα σας αβγά γιννάει
κι η φουλίτσα σας δεν τα χουράει,
δώστε μας να τα χαρούμε
και του χρόνου πάλι να ρθούμε.

– Του καλαθάκι μ’ θέλ’ αβγό
κι η τζιπούλα μ’ θέλ’ κουκό[σες]1.
Λαζαρίνα, κουκουτίνα2
βάλ’ αβγό στην καλαθίνα.

Και του χρόνου

1κουκόσες: καρύδια

2κουκουτίνα: η μικρή Λαζαρίνα που κρατάει το καλάθι και μαζεύει τα αβγά που δίνουν οι νοικοκυρές


3. Πού 'σαι Λάζαρε (Ακραίφνιο, Βοιωτίας)

Τραγουδούν κοριτσάκια από το Ακραίφνιο. Τα κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου το 1972.

Στο CD Πασχαλιάτικα (1998) τα κάλαντα τραγούδησε η Παιδική Χορωδία του Μικτού Γυμνασίου «Εστίας Νέας Σμύρνης» με βάση την καταγραφή.

– Πού ’σαι Λάζαρε, πού είναι η φωνή σου
που σε γύρευε η μάνα κι η αδερφή σου.

– Ήμουνα στη γη, στη γη βαθιά χωμένος
κι από τους εχθρούς, εχθρούς βαλαντωμένος.

Βάγια, βάγια των βαγιών,
τρώνε ψάρια, τον κολιόν
και την άλλη Κυριακή,
ψήνουν το παχύ αρνί.

4. Εις την πόλη Βηθανία (Τρίκερι)

Τραγουδάει η μικρή Μαλάμω Νιζάμε.

Καταγραφή της Δόμνας Σαμίου στο Τρίκερι το 1977.

Εις την πόλη Βηθανία κλαίει η Μάρθα κι η Μαρία
έχασε τον αδερφό της, τον καλό και καρδιακό της.
Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν και τον ιμερολογούσαν
την ημέρα τη τετάρτη κίνησ’ ο Χριστός για να ’ρθει
και ευρήκε τη Μαρία έξω από τη Βηθανία.
Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη που επήγες.
Είδα πόνους, είδα θρήνους, είδα βάσανα και τρόμους
δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι
το φαρμάκι των Εβραίων και μη με ρωτάτε πλέον.
 Και του χρόνου.

5. Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια (Τρίκερι)

Τραγουδάει η μικρή Μαλάμω Νιζάμε και τη συνοδεύουν κοριτσάκια από το Τρίκερι.

Καταγραφή της Δόμνας Σαμίου στο Τρίκερι το 1977.

Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια
ήρθε η Κυριακή που τρων τα ψάρια.
Ξύπνα Λάζαρε και μη κοιμάσαι
τώρα μέρα μας, τώρα χρονιά μας,
τα κουτάκια μας αυγά γεννούνε
δώστε μας και μας να τα χαρούμε.
 Και του χρόνου.

6. Ήρθεν ο Λάζαρης (Ήπειρος)

Τραγουδάει η Ισαβέλλα Λάππα (17 ετών) με καταγωγή από το χωριό Πλαίσιο Θεσπρωτίας.

Η καταγραφή έγινε στην Αθήνα το 1974 από τη Δόμνα Σαμίου .

Ήρθεν ο Λάζαρης, ήρθαν τα Βάγια
ήρθε κι η γιορτή που τρώμε ψάρια
οι κοτούλες μας αυγά γεννούνε
κι οι φωλίτσες σας δεν τα χωρούνε
δώστε μας και μας για να χαρούμε
και το Λάζαρο για να σας πούμε.
Κουφολάζαρε, κουφοπερδίκι
δος μου έν’ αυγό να πάω σ’ άλλο σπίτι.
Και του χρόν’.

ΑΠΟ https://www.domnasamiou.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια: