Ανακυκλώνουμε υπολείμματα καφέ για το περιβάλλον και την υγεία: Ενα εγχείρημα του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Πελοποννήσου με στόχο να αλλάξει τα δεδομένα στην αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου ΙΙ με νέα
φαρμακευτικά σκευάσματα, το οποίο βρίσκει σημαντική ανταπόκριση από τον ιατρικό κι επιχειρηματικό κόσμο της Μεσσηνίας.
Ηδη έχει ξεκινήσει η συνεργασία με καφετέριες της Καλαμάτας για τη συλλογή πρώτης ύλης και σύντομα θα διευρυνθεί η έρευνα που ήδη υλοποιείται στα εργαστήρια του ΤΕΙ.
Η ιδέα ξεκίνησε από μια πτυχιακή εργασία και είναι σημαντικές οι διαστάσεις που αναμένεται να πάρει το επόμενο διάστημα, καθώς υπάρχουν δεδομένα, βιβλιογραφικά και όχι μόνο, που μπορούν σύμφωνα με τους ερευνητές να οδηγήσουν σε μια… επανάσταση και στον ιατρικό τομέα. Ωστόσο, η προστασία του περιβάλλοντος κατέχει σημαντική θέση στην όλη προσπάθεια, η οποία είναι πλέον εντατική, με τους φοιτητές να πρωτοστατούν, σε συνεργασία με τον πρόεδρο του τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων Γιώργο Ζακυνθινό. Συστρατεύονται μαζί τους επιχειρηματίες της πόλης που συνεργάζονται, μεταξύ των οποίων και ο Γιώργος Σπίνος, που δηλώνει συμπαραστάτης του έργου της ομάδας εργασίας και σύντομα αναμένεται η υπογραφή ενός συμφώνου συνεργασίας, αλλά και ο γιατρός – καρδιολόγος, πρόεδρος της Ενωσης Ειδικευμένων Γιατρών Μεσσηνίας Μανώλης Μάκαρης.
Την ομάδα εργασίας για την αξιοποίηση των υπολειμμάτων του καφέ αποτελούν μαζί με τον καθηγητή τους κ. Ζακυνθινό, οι φοιτητές: Δημήτρης Βερούτης, Παναγιώτα Κουλάκη, Ευαγγελία Κούσουλα, Αδαμαντία Φλώρου, Παναγιώτα Αμανατίδου, Αθανασία Πρωτοψάλτη, Γεωργία Παρασκευοπούλου, Κατερίνα Κοτσώνη, Δέσποινα Σπανού, Σταύρη Μυλωνά, Εμμα Τορνικίδου, Ματίνα Τσουκάτου, Θοδωρής Αλεξόπουλος, Ερνεστ Μουράτη, Παναγιώτα Κόττα.
Στο σύνολό τους αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα αυτό που κάνουν τόσο στο επικοινωνιακό όσο και στο ερευνητικό κομμάτι. Θεωρούν μάλιστα υποχρέωσή τους να συμβάλλουν κατά το δυνατόν στην έρευνα, ενώ συμμετέχουν ενεργά στο επικοινωνιακό σκέλος, μοιράζοντας στις επιχειρήσεις τα δοχεία συγκέντρωσης των υπολειμμάτων του καφέ.
Τη θεωρία που έχει αναπτυχθεί κυρίως βάσει της βιβλιογραφίας, επιβεβαιώνει ο κ. Μάκαρης, ο οποίος σε σημείωμά του αναφέρει: «Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία των τελευταίων χρόνων, η κατανάλωση καφέ μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, διαφόρων μορφών καρκίνου (ήπατος, ενδομητρίου, παχέος εντέρου, προστάτη και βασικοκυτταρικού καρκίνωματος του δέρματος), ηπατικής κίρρωσης και νευρολογικών ασθενειών (όπως η νόσος του Parkinson), καθώς και καρδιαγγειακής νόσου όταν καταναλώνεται με μέτρο. Είναι ανάγκη βέβαια να γίνουν πρόσθετες μελέτες για να αποδειχθεί, όχι μόνο η συσχέτιση αλλά και η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της κατανάλωσης του καφέ και της ωφέλειας του στην υγεία. Τέλος, να επισημανθεί ότι έχει γίνει συσχέτιση της κατανάλωσης του καφέ με μειωμένη ολική θνησιμότητα, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική δημοσίευση, ειδικά όσον αφορά καρδιαγγειακά, νευρολογικά νοσήματα και αυτοκτονίες».
Από τη ματιά του επιχειρηματικού κόσμου, ο κ. Σπίνος, που δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στον χώρο του καφέ, τάσσεται υπέρ της προσπάθειας σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως πέρα από το γεγονός πως είναι υποχρέωση των τοπικών επιχειρήσεων να συμβάλλουν στις προσπάθειες ειδικά των τοπικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στο πλαίσιο της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης τους, εκτιμά πως πρόκειται για ένα εγχείρημα που θα φέρει στο φως ερευνητικά στοιχεία που θα συμβάλλουν στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την έρευνα:
Σε σημείωμά της η ερευνητική ομάδα του ΤΕΙ Πελοποννήσου, επικαλούμενη βιβλιογραφικά στοιχεία, αναφέρει: «Είναι μια κίνηση ευαισθητοποίησης των καταναλωτών απέναντι στο περιβάλλον, την ανακύκλωση ως διαδικασία και το περιεχόμενο των υπολειμμάτων του καφέ, τα οποία από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι έχουν χρήσιμες ουσίες που βοηθούν στην αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου ΙΙ». Οπως εξηγούν, «τα συστατικά του καφέ εκτός από την καφεΐνη έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην ομοιόσταση της γλυκόζης. Ο καφές είναι μια σημαντική πηγή της φαινολικής ένωσης χλωρογενικού οξέως και της προδρόμου βιταμίνης της Β3 τριγωνελλίνη. Η τελευταία έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τις αρτηριακές συγκεντρώσεις γλυκόζης, σε μελέτες σε ζώα. Η πρώτη μελέτη για την διερεύνηση των επιπτώσεων του χλωρογενικού οξέως και της τριγωνελλίνης στην ανοχή της γλυκόζης σε ανθρώπους, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Diabetes Care" το 2009. Το χλωρογενικό οξύ είναι ένα είδος υδροξυκινναμωμικού οξέως, που εμφανίζεται σε πολλούς τύπους φρούτων και παρουσιάζει υψηλή συγκέντρωση στον καφέ. Η κατανάλωση καφέ, με πλούσια συγκέντρωση σε χλωρογενικό οξύ, έχει συσχετιστεί με τον χαμηλότερο κίνδυνο του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ».
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΦΕ
Το περιεχόμενο του αλεσμένου καφέ
Ο καφές είναι ένα χημικό μείγμα και περιέχει πάνω από χίλια διαφορετικά χημικά συστατικά περιλαμβάνοντας υδατάνθρακες, λιπίδια, πρωτεΐνες βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αλκαλοειδή και φαινολικές ενώσεις και σε αυτά οφείλονται οι διαφορετικές επιδράσεις του καφέ στον ανθρώπινο οργανισμό. Στον καφέ υπάρχουν φυσικά αντιοξειδωτικά που αντιπροσωπεύονται κυρίως από φαινολικές ενώσεις. Τα χλωρογενικά οξέα αποτελούν τις κύριες φαινολικές ουσίες, που υπάρχουν στον κόκκο του καφέ, και περιλαμβάνουν διάφορες ομάδες ενώσεων. Τα περισσότερα οξέα που περιέχονται στον καφέ ανήκουν στην κατηγορία των χλωρογενικών οξέων. Κατά την διάρκεια του μέτριου καβουρδίσματος αποικοδομείται περίπου το 30% ενώ κατά τη διάρκεια παρατεταμένου καβουρδίσματος το ποσοστό αποικοδόμησης μπορεί να αυξηθεί. Τα χλωρογενικά οξέα είναι εστέρες του κινικού οξέος (QA) με διάφορα υδροξυκιναμικά οξέα. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, το χλωρογενικό οξύ του καφέ είναι σημαντικό αφού συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου ΙΙ, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι η μειωμένη ικανότητα, κυρίως των μυϊκών ιστών και των ιστών του λίπους (λιπώδης ιστός), να ανταποκριθούν στη δράση της. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σώμα είναι ικανό να συμβαδίσει με την ανάγκη για επιπλέον παραγωγή ινσουλίνης για πολλά χρόνια. Οταν η παραγωγή ινσουλίνης από τον οργανισμό αρχίζει να μην μπορεί να συμβαδίσει με τη ζήτηση, τότε επέρχεται η υπεργλυκαιμία. Οταν δε η γλυκόζη φτάσει σε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο, εμφανίζεται διαβήτης τύπου ΙΙ.
Τις τελευταίες δεκαετίες ο διαβήτης έχει καταστεί μείζον πρόβλημα υγείας.
Τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιπλέον, προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι όλο και λιγότερο αισιόδοξες.
Το 2000 υπήρχαν περίπου 171 εκατομμύρια διαβητικών ανθρώπων και το έτος 2010, έφτασαν περίπου τα 285 εκατομμύρια και οι προβλέψεις για το 2030 είναι 439 εκατομμύρια ενήλικες.
Αξιοποίηση των υπολειμμάτων καφέ
Τα υπολείμματα καφέ μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο ως ανανεώσιμο βιοκαύσιμο βιοντίζελ όσο και ως εδαφοβελτιωτικό υλικό κομπόστ για την ενίσχυση του θρεπτικού δυναμικού του καλλιεργούνενου εδάφους. Ακόμη τα υπολλείματα του καφέ, σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βιοεξανθρακωμάτα (biochar) ως μέσο απομάκρυνσης μετάλλων από υδατικά διαλύματα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ολοένα και αυξανόμενη ρύπανση των υδάτων από μέταλλα, γεγονός που κάνει την επιστημονική κοινότητα να ψάχνει τρόπους αντιμετώπισής της. Το πρόβλημα είναι ότι τα μέταλλα, σε αντίθεση με τις οργανικές ουσίες, δεν αποικοδομούνται αλλά παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα και συσσωρεύονται.
Η έρευνα στο Τμήμα ΤΕ.ΤΡΟ. του ΤΕΙ Πελοποννήσου
Ξεπερνώντας όμως αυτές τις αναφερόμενες χρήσεις των υπολειμμάτων κάνουμε μια πρόταση για την παραλαβή χρήσιμων ουσιών που ονομάζονται φυτοχημικά και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην βιομηχανία των φαρμάκων και των τροφίμων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Πελοποννήσου το φαινολικό περιεχόμενο των υπολειμμάτων των καταναλωμένων ροφημάτων καφέ είναι σημαντικό. Το αντικείμενο της έρευνας πέραν των άλλων ήταν και ο προσδιορισμός των ολικών φαινολικών ουσιών και της αντιοξειδωτικής ικανότητας σε δείγματα υπολειμμάτων ελληνικού, γαλλικού και εσπρέσο καφέ που υπάρχουν και καταναλώνονται ευρέως στην ελληνική αγορά και η σύγκριση φαινολικού περιεχομένου και των τροφοθρεπτικών συστατικών με τον αντίστοιχο αλεσμένο καφέ.
Σύμφωνα με το παρακάτω γράφημα, μπορούμε να διακρίνουμε την διαφορετικότητα του κάθε είδους καφέ, όσον αφορά το περιεχόμενό του σε φαινολικές ουσίες.
Γράφημα: Συγκέντρωση φαινολικών ουσιών σε υπολείμματα καφέ
Συγκεκριμένα, ο ελληνικός καφές (47,1248mg γαλλικού οξέος/g καφέ) έχει την μεγαλύτερη συγκέντρωση σε ολικές φαινολικές ουσίες από τα άλλα δύο είδη. Δεύτερος έρχεται ο καφές εσπρέσο (46,0049 mg γαλλικού οξέος/g καφέ) και τελευταίος ο καφές φίλτρου (36,1808mg γαλλικού οξέος/g καφέ), με την χαμηλότερη συγκέντρωση από όλα τα είδη καφέδων. Ετσι το φαινολικό περιεχόμενο των υπολειμμάτων είναι αξιοποιήσιμο αφού σε αυτό το περιεχόμενο το χλωρογενικό οξύ έχει μεγάλο ποσοστό. Τα αποτελέσματα μας οδήγησαν σε μια καμπάνια ευαισθητοποίησης των καταστημάτων παρασκευής ροφημάτων καφέ αλλά κυρίως των καταναλωτών, αφού ως γνωστό το χλωρεγενικό οξύ βοηθά στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και στην επαγόμενη ηπατική ίνωση. Θα σταθούμε όμως στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ όπου η συμβολή του είναι σημαντική σύμφωνα με την εκτεταμένη βιβλιογραφία.
Γενικά συμπεράσματα της έρευνας
Το φαινολικό περιεχόμενο στους αλεσμένους κόκκους καφέ είναι μεγαλύτερο από αυτό των υπολλειμάτων, αν και η διαφορά στις τιμες τους δεν είναι πολύ μεγάλη.
Ο ελληνικός καφές έχει περισσότερες φαινόλες από τον γαλλικό και τον εσπρέσο.
Το μεγαλύτερο μέρος του φαινολικού περιεχομένου παραμένει στα υπολείμματα του καφέ.
Τα υπολείμματα των υπο εξέταση καφέδων διαφέρουν ως προς την συγκέντρωσή τους σε ολικές φαινολικές ουσίες όπως και στην συγκέντρωση τροφοθρεπτικών συστατικών από εκείνη του αλεσμένου καφέ.
Τα υπολείμματα καφέ φαίνεται να είναι πλούσια σε τροφοθρεπτικά συστατικά.
Το ρόφημα του ελληνικού καφέ είναι πλούσιο σε κάλιο.
Δείτε φωτό και το βίντεο στο http://www.eleftheriaonline.gr/
.JPG)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου